Hyperemesis gravidarum

• 20% van vrouwen met HG krijgt hier PTSS van
• Kans op abortus bij gewenste zs met HG 3x zo groot als mensen niet goed geholpen worden
• Medicatie (ook zofran) heeft minder risico dan HG zelf
• HG wordt niet veroorzaakt door psychische problematiek, maar kan hier wel voor zorgen
• 74% van zwangeren heeft last van zwangerschapsmisselijkheid, 0,5-2% van de zwangeren heeft HG (zeer waarschijnlijk onderrapportage.
• HCG is oorzaak van zwangerschapsmisselijkheid, GDF15 is de oorzaak van HG.
• Herhalingsrisico: 89%. Regelmatig ook een ernstige vorm.
• 3x zoveel kans bij moeder met HG ia, 17x zoveel kans bij zus met HG ia

Preconceptioneel

• Plan ZEGH invullen
• Vitamine status optimaliseren
• Beleid LUMC: preventief emesafene en B6 slikken bij HG zs in anamnese.
• Afspraak vlk, gyn, HA, dietiste
• Geen grote life events plannen
• Douchekruk huren/ rolstoel huren
• Sportdrank in huis (iig 1e 500ml) (Bijv blauwe aquarius)

Prenataal

• Sluit andere oorzaken uit: mola, gemelli
• PUQE24 score invullen en verwijzen indien nodig
• Medicatie, echt op tijd en adequaat ingrijpen
• Evt dietiste gespecialiseerd in HG
• IV, sonde, dagopname, langere opname: kijken wat individueel werkt. Indien sonde een maag of darmsonde, bij neussonde kleinste maat van kinderafdeling.
• Ondersteunen en doorpakken: casemanagerschap die zkh en HA belt. Bij HA vaak weinig kennis.
• Benoemen HG = ernstige ziekte
• Vitamine suppletie
• Korte afspraken, evt huisbezoek

Nazorg

• Vitamine status bepalen
• Psychische hulp nodig voor PTSS/trauma?
• Lang herstel benadrukken

Kind

• Laag geboortegewicht: <2500gr (extra risico SGA: in wk 15-18 nog onder startgewicht zs zitten, start BMI <18)
• Vroeggeboorte: <37 wk
• Abortus (In UK: 4,9% abortus ivm HG, 25% overwogen)
• 3x verhoogde kans neurologische stoornissen (aandacht of ontwikkelinsstoornis)
• hart en vaatziekten, longziekten en diabetes
• Mogelijk: autisme, ADHD, teelbalkanker, angsten, slaapproblemen

Meeste gevolgen worden veroorzaakt door de verhongering.

Moeder

• Uitdroging
• Elektrolyten uit balans (bijv kaliumtekort, kan risico geven op hartstilstand)
• Te weinig aankomen
• Suïcidale gedachtes (25,5% af en toe, 6,6% regelmatig)
• PTSS (20%)
• Ernstige neurologische problematiek (Syndroom van Wernicke)
• 76% veranderd toekomstplannen mbt kinderwens
• 19,4% heeft angst voor een volgende zw, of soms voor seks
• 34,8% wil minder kinderen dan eerder gedacht

NHG richtlijn is enige richtlijn

Gemberpillen

• Alleen bij fysiologische misselijkheid
• 4dd 250 mg
• NIET bij HG, brandt erg bij braken

Meclozine

• Bij ernstige hinder van misselijkheid
• Suprimal is meclozine, emesafene is meclozine+ vit B6
• Emesafene niet meer vergoed sinds feb 2024. Kost al snel 40 eu per 10 dgn.
• 12,5mg 's avonds tot 2dd 12,5 mg
• Versuffend effect, ook bij neonaat indien vlak voor partus gebruikt. Weinig ernstige bijwerkingen.
• Niet nuttig bij droge HG, want werkt op braakcentrum

Metoclopamide

• Bij onvoldoende effect van meclozine
• 3dd 10mg, voor max 5 dgn ivm bijwerkingen (volgens bijsluiter). NIET van toepassing bij HG! Mag hele grav, maar liever niet dag van baring.
• Stimuleert maag/darmen, maag eerder leeg, dus minder misselijk.
• Bijwerkingen heftiger dan meclozine: versuffend, ongecontroleerde spierbewegingen, hallucinaties, depressiviteit

Ondensetron

• Zofran
• Voorschrijven met laxans ivm vaak flinke obstipatie
• Heeft blokkerend effect op prikkeling braakcentrum
• Werkt vaak heel goed
• Mogelijk iets verhoogde kans op schisis bij gebruik in eerst trimester (0,11 vs 0,14)
• Bij voorkeur geven na 12 weken, maar dit is geen wet!

Omeprazol

• Bij droge HG, 'brok in de keel'
• Vooral naast andere medicatie
• Werkt omdat aanmaak maagzuur geremd wordt
• Bijwerking: maag-darmklachten, (waaronder braken en misselijkheid...)

Andere medicatie

• Haldol
• Mirtazapine/ Remeron
• Prednison
• Promethazine
• Kytril
• Cyclizine (in andere landen vaak ipv emesafene)
• Xonvea/ Navalit (België)
• Litican (België)
• Stemetil = Prochloorperazine

Medicatie werkt minder goed als iemand al uitgehongerd is.

Overweeg afbouwen pas als iemand 2 weken goed eet en drinkt.

Rehydratie nodig? Bepaal PUQUE-score.

 Motherisk PUQE-24 score          

Hoe lang heeft u zich de afgelopen 24 uur misselijk gevoeld? Helemaal niet (1) 1 uur of minder (2) 2-3 uur  (3) 4-6 uur (4) Meer dan 6 uur (5)

Hoe vaak heeft u in de afgelopen 24 uur overgegeven? 7 of meer keer (5) 5-6 keer (4) 3-4 keer (3) 1-2 keer (2) Ik heb niet overgegeven (1)

Hoe vaak heeft u in de afgelopen 24 uur moeten kokhalzen? Niet eenmaal (1) 1-2 keer  (2) 3-4 keer (3) 5-6 keer (4) 7 keer of meer (5)

PUQE 24 score:  

Mild <= 6: geruststelling, dieetadviezen

Matig 7-12: snelle rehydratie mogelijk, liefst tussen 12.00u en 14.00u op GHL1. Geen spoed, bijvoorkeur niet op dinsdag of donderdag.

Ernstig 13-15: opname

Over het algemeen tot 20 weken zs duur

Onset is altijd in het eerste trimester, voor 12 weken, en meestal is de ziekte zelf-limiterend rond maximaal 20 weken. Bij ongeveer 10 procent van de patiënten persisteren de klachten ook na 20 weken.

Vitamine B1/ thiamine

• Max 2 weken voorraad in lichaam (dus na 2 weken niet goed eten: suppletie!)
• Preventief suppleren, bij ernstig tekort IV (100 mg<25 weken; 250 mg > 25 weken)
• Pas stoppen na adequate intake
• Risico kind bij tekort: IUVD, SIDS, neurologische afwijkingen
• Symptomen moeder: tachycardie, mentale veranderingen, gewichtsverlies, minder reflexen, syndroom van Wernicke
• Bij een tekort bij moeder, wordt bij 85% kind ook met tekort geboren